Op donderdag 17 april presenteerde gedeputeerde A. Greiner samen met zijn collega T. Hooijmaijers het Ontwikkelingsperspectief Markermeer-IJmeer. Het Ontwikkelingsperspectief is aangeboden aan staatssecretaris mw. T. Huizinga-Heringa van Verkeer en Waterstaat. Hiermee bereikte het gelijknamige samenwerkingverband een mijlpaal in de richting van de voorgenomen besluitvorming over verschillende projecten in het kader van Randstad Urgent in 2009.
Dertien overheden en maatschappelijke organisaties* met deels verschillende belangen en visies hebben samengewerkt aan het Ontwikkelingsperspectief. Op die manier is invulling gegeven aan het verzoek van het Rijk om als onderdeel van het Randstad Urgentprogramma een perspectief te schetsen over de manier waarop het gebied in de toekomst ontwikkeld moet worden gericht op kwalitatieve verbetering van de natuurwaarden en mogelijkheden voor menselijk medegebruik.
Tegelijk met de overhandiging werd het startschot gegeven voor een pilotproject, de Natuurfabriek. Deze Natuurfabriek moet duidelijk maken welke investeringen in natuurontwikkeling het grootste effect hebben.
Samenwerking
Het Ontwikkelingsperspectief geeft richting aan de uitdagingen en dilemma’s voor het Markermeer- IJmeer. Een duidelijke visie op de ontwikkeling in het gebied is nodig omdat de natuurwaarde van het Markermeer-IJmeer achteruit loopt. Een ontwikkeling die haaks staat op de beschermde status die het Markermeer- IJmeer heeft gekregen in het kader van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn heeft gekregen. Daarnaast is het kustgebied van het Markermeer- IJmeer van cultuurhistorische waarde, karakteristiek door de openheid, vergezichten en verschillende kustlijnen.
Maar ook de groeiende behoefte aan (water)recreatieruimte vraagt om een duidelijke visie. Bovendien vraagt de klimaatverandering aandacht voor veiligheid en waterbeheer. Verder bestaan er ideeën over buitendijkse woningbouw bij Almere, Lelystad, Hoorn en Enkhuizen en wordt er onderzoek gedaan naar een openbaar vervoerverbinding tussen Amsterdam en Almere via het IJmeer. Deze verschillende belangen en uitgangspunten hebben, bij het opstellen van het ontwikkelingsperspectief, het speelveld bepaald voor het samenwerkingsverband Toekomstagenda Markermeer-IJmeer.
Het perspectief doet geen uitspraken over invulling of nut en noodzaak van stedelijke ontwikkelingen maar schetst wel een beeld waarbinnen deze ontwikkelingen ingepast kunnen worden. Onderzoek moet in het komende jaar duidelijk maken welke activiteiten nodig zijn om dit perspectief ook te bereiken.
Natuurfabriek
Het Ontwikkelingsperspectief geeft aan dat er een forse investering nodig is om de natuurwaarden van het Markermeer-IJmeer te verbeteren. Het Ontwikkelingsperspectief legt sterk de focus op natuurontwikkeling. De ‘natuurontwikkeling nieuwe stijl’ biedt kansen om van het Markermeer-IJmeer een prachtig, maar ook krachtig natuurgebied te maken, waarbij toekomstige gebruikmogelijkheden niet zijn uitgesloten, maar juist inpasbaar zijn zonder afbreuk te doen aan de huidige en toekomstige kwaliteit van het Markermeer-IJmeer. Voor maatregelen om de natuurwaarden te versterken wordt vooral gedacht aan het aanleggen van land-waterzones (vooroevers en moeras) en het creëren van luw en helder water (bijv. door het maken van slibputten). In het Ontwikkelingsperspectief wordt ook de relatie gelegd met wonen, recreëren en infrastructuur. Omdat nog onvoldoende bekend is over de effectiviteit van verschillende natuurmaatregelen zal hiernaar onderzoek worden gedaan via de pilot Natuurfabriek.
Op basis van de onderzoeksresultaten van deze pilot wordt de exacte omvang van de gewenste maatregelen bepaald.
Vervolg
De ontwikkeling van de Toekomstvisie op het IJmeer-Markermeer is een project uit het programma Randstad Urgent, waarin Rijk en regio samen de schouders eronder zetten om urgente problemen in de Randstad aan te pakken: voor een sterke Randstad en een sterk Nederland. In 2009 zal het Rijk een richtinggevend besluit nemen over samenhangende Randstad Urgent-projecten Schaalsprong Almere 2030, studie openbaar vervoerverbinding Schiphol-Amsterdam-Almere-Leystad en de toekomstagenda Markermeer/IJmeer.
Beide gedeputeerden zijn zeer positief over het resultaat. ”Wij hebben in goed overleg tussen Rijk en regio samengewerkt om een gezamenlijk ontwikkelingsperspectief voor ogen te krijgen, om dit prachtige gebied, uniek in Europa, te bewaren en te versterken. Maar ook over het proces zijn we zeer tevreden omdat heel veel maatschappelijke organisaties en bestuurders in de regio hebben meegedacht.”, aldus een trotse Andries Greiner.
* Provincie Flevoland, provincie Noord-Holland, de gemeenten Amsterdam, Almere en Lelystad, het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, Waterschap Zuiderzeeland, Staatsbosbeheer, de Vereniging Natuurmonumenten en de ANWB.