In 2009 is het Toekomstbeeld opgesteld. Dit beschrijft hoe het Markermeer en IJmeer kan uitgroeien tot een van de grootste aaneengesloten wetlandgebieden van Europa en zich kan ontwikkelen tot een nieuw icoon van de Nederlandse natuur midden in de Randstad. In dit zogenaamde ‘Blauwe Hart’ gaat robuuste natuur samen met een verdere ontwikkeling van recreatie en andere ontwikkelingen in de Metropoolregio Amsterdam.
Waardevolle natuur
Decennialang was het Markermeer gereserveerd voor de afronding van de Zuiderzeewerken met de beoogde aanleg van de Markerwaard. In 2004 werd besloten die niet aan te leggen. Markermeer en IJmeer zijn waardevol voor mens en natuur. Zo is het gebied van belang voor het voortbestaan van diverse (beschermde) vogelsoorten. Het gebied is aangewezen als speciale beschermingszone in het kader van de Vogelrichtlijn, als internationaal erkend wetlandgebied en als Natura 2000-gebied. Met de aanleg van de Houtribdijk tussen Enkhuizen en Lelystad in 1976 is het water in het Markermeer en IJmeer afgesloten van het IJsselmeer. Daardoor bevat het water veel slib en weinig voedsel. De waterkwaliteit van het Markermeer en IJmeer voldoet niet aan gestelde doelen. Vogels, vissen en planten zijn in aantal en verscheidenheid afgenomen. Daarom zette overheden zich in om de natuur te versterken.
Vitaal en gevarieerd
Voor de natuur in en om het Markermeer-IJmeer én voor de ruimtelijk-economische ontwikkeling van steden als Almere, Lelystad en Hoorn is het van belang dat de natuur het Markermeer veerkrachtiger wordt. Krachtig genoeg om ook andere ontwikkelingen zoals klimaatverandering, verstedelijking, infrastructurele investeringen, economische groei en toenemende recreatie op te vangen. Dit Toekomstbestendig Ecologisch Systeem is vastgelegd in de Rijksstructuurvisie Amsterdam-Almere-Markermeer.
Panorama Markermeer-IJmeer
Om meer richting te geven aan de realisatie van het Toekomstbestendig Ecologisch Systeem (TBES) in het Markermeer-IJmeer is een Panorama opgesteld aan de hand van resultaten van uitgevoerde projecten en nieuwe kennis. Dit Panorama biedt aan de hand van 10 ontwikkelprincipes een wenkend perspectief voor het watersysteem en (onder)waterlandschap van het Markermeer-IJmeer. Het Panorama geeft richting en dient als kompas voor beleidsmakers, belangengroepen, bewoners en gebruikers van het gebied.
Natuurontwikkeling programma: 4 condities
In het Markermeer-IJmeer is de basis van het ecologisch systeem niet op orde. De voedselpiramide is gaan wankelen en dus is er onvoldoende voedsel. Om het huidige, kwetsbare systeem om te vormen naar een toekomstbestendig systeem, moeten 4 ecologische condities worden versterkt:
- Een heldere waterplantrijke zone langs de Noord-Hollandse kust.
- Een gradiënt in het rondzwevende slib van Noord-Holland (helder water) naar Flevoland (troebel water).
- Een vergroting van land-waterzones, bijvoorbeeld de aanleg van moeras.
- Het verbinden met andere gebiede, inclusief IJsselmeer en andere delen van de Nederlandse delta.
Om aan deze 4 vereisten te voldoen, worden verschillende projecten uitgevoerd.